ใบความรู้ที่ 1.1 แหล่งเรียนรู้

ความหมายของแหล่งเรียนรู้
กรมวิชาการ (2545: 43)  กล่าวว่า  แหล่งการเรียนรู้  หมายถึง  แหล่งข้อมูลข่าวสาร   สารสนเทศ   แหล่งความรู้ทางวิทยาการและประสบการณ์ที่สนับสนุนส่งเสริมให้ผู้เรียนใฝ่เรียน  ใฝ่รู้   แสวงหาความรู้ และเรียนรู้ด้วยตนเองตามอัธยาศัยอย่างกว้างขวางและต่อเนื่อง  เพื่อเสริมสร้างให้ผู้เรียนเกิดกระบวนการเรียนรู้และเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน    (อ้างถึงใน กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ 2545: 43) ได้นิยามความหมายของแหล่งการเรียนรู้ว่า หมายถึง แหล่งข้อมูล  ข่าวสารสนเทศ  และประสบการณ์ที่สนับสนุนให้ผู้เรียนใฝ่เรียนใฝ่รู้   แสวงหาความรู้และเรียนรู้ด้วยตนเองตามอัธยาศัยอย่างกว้างขวางและต่อเนื่อง   เพื่อเสริมสร้างให้ผู้เรียนเกิดกระบวนการเรียนรู้ และเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้  แหล่งการเรียนรู้  ช่วยขยายแนวติดในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้กว้างขวางขึ้น แหล่งการเรียนรู้กระตุ้นให้เกิดการพัฒนากระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 

สรุปได้ว่า แหล่งการเรียนรู้ หมายถึง แหล่งที่ให้ข้อมูลข่าวสารความรู้  ที่อยู่แวดล้อมนักเรียน   เป็นแหล่งประสบการณ์ที่เรียนรู้ได้ทั้งทางตรงและทางอ้อม ผู้เรียนสามารถศึกษาค้นคว้าได้ด้วยตนเอง  และสามารถเชื่อมโยงความรู้ไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวัน

 

ความสำคัญของแหล่งเรียนรู้

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (2547: 1)  มีนโยบายให้โรงเรียนทุกแห่ง  ทุกระดับเป็นตัวแทนของรัฐในการจัดการศึกษาและดำเนินการตามเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ  พ.ศ. 2542  เป็นหลักการจัดการเรียนรู้ร่วมกัน  โรงเรียนจึงต้องจัดแหล่งการเรียนรู้ให้ผู้เรียนได้เรียนเต็มศักยภาพและมีประสิทธิภาพสอดคล้องกับท้องถิ่น

นอกจากนี้กองวิจัยทางการศึกษา (2542: 14)  ได้สรุปถึงความสำคัญของการใช้แหล่งการเรียนรู้ที่หลากหลายและเชื่อมโยงประสบการณ์กับชีวิตจริง  เป็นการเรียนที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลางที่มีประสิทธิภาพ  การสร้างบรรยากาศและสิ่งแวดล้อมที่ปลุกเร้า  จูงใจ  และเสริมแรงให้เกิดการเรียนรู้  ครูได้เอาใจใส่ผู้เรียนเป็นรายบุคคลและทั่วถึงกัน  กิจกรรมและสถานการณ์ที่ครูนำมาใช้สอน  ทำให้ผู้เรียนได้แสดงออกและมีความคิดสร้างสรรค์  ส่งเสริมการฝึกคิด  ฝึกทำและฝึกปรับปรุงตนเอง  รวมทั้งส่งเสริมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในกลุ่ม  ได้สังเกตส่วนดีและปรับปรุงส่วนด้อย  ครูได้ใช้สื่อการสอนที่ฝึกการคิด  การแก้ปัญหา  และการค้นพบความรู้ด้วยตนเอง

  สรุปได้ว่าแหล่งการเรียนรู้มีความสำคัญดังนี้

1.เป็นแหล่งเสริมสร้างจินตนาการและความคิดริเริ่มสร้างสรรค์

2.เป็นแหล่งศึกษาตามอัธยาศัย

3.เป็นแหล่งเรียนรู้ตลอดชีวิต

4.เป็นแหล่งสร้างความรู้ ความคิด วิชาการและประสบการณ์

5. เป็นแหล่งปลูกฝังค่านิยมรักการอ่านและแหล่งศึกษาค้นคว้าแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

6.เป็นแหล่งสร้างความคิดเกิดอาชีพใหม่สู่ความเป็นสากล

7.เป็นแหล่งเสริมประสบการณ์ตรง

8.เป็นแหล่งส่งเสริมมิตรภาพความสัมพันธ์ระหว่าคนในชุมชนหรือผู้เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น

ประเภทของแหล่งเรียนรู้

  แหล่งการเรียนรู้ของโรงเรียนมี  2   ประเภท   คือ   แหล่งการเรียนรู้ในโรงเรียนและนอกโรงเรียน  ซึ่งเป็นแหล่งการเรียนรู้ที่มีอยู่แล้วตามธรรมชาติ และที่มนุษย์สร้างขึ้น
 

1.  แหล่งเรียนรู้ในโรงเรียน

       1.1 แหล่งเรียนรู้ที่มีอยู่แล้วตามธรรมชาติ  เช่น บรรยากาศ สิ่งแวดล้อม ปรากฏการณ์ธรรมชาติ   สิ่งมีชีวิต ฯลฯ

       1.2 แหล่งเรียนรู้ที่มนุษย์สร้างขึ้น  เช่น ห้องสมุดโรงเรียน  ห้องสมุดกลุ่มสาระ  ห้องสมุดเคลื่อนที่  ห้องเรียน  ห้องปฏิบัติการต่าง ๆ ห้องโสตทัศนศึกษา   ห้องมัลติมีเดีย  เว็บไซต์    ห้องอินเทอร์เน็ต   ห้องเรียนสีเขียว  ห้องพิพิธภัณฑ์   ห้องเกียรติยศ   สวนพฤกษศาสตร์  สวนสมุนไพร  สวนวรรณคดี  สวนสุขภาพ   สวนหิน สวนหย่อม   สวนผีเสื้อ  บ่อเลี้ยงปลา เรือนเพาะชำ   ต้นไม้พูดได้  ฯลฯ

2.    แหล่งการเรียนรู้นอกโรงเรียน
2.1  แหล่งการเรียนรู้ที่มีอยู่แล้วตามธรรมชาติ เช่น ป่า  ภูเขา   แหล่งน้ำ  ทะเล   สัตว์  สภาพแวดล้อม ฯลฯ 

2.2  แหล่งการเรียนรู้ที่มนุษย์สร้างขึ้น   เช่น     ชุมชน  วิถีชีวิต  อาชีพ    ภูมิปัญญา  ประเพณี  วัฒนธรรม   สถาบัน   โบราณสถาน  สถานที่สำคัญ  แหล่งประกอบการ